W tym artykule kontynuujemy tematykę związaną z pracą na stanowisku Inżynier procesu. Część pierwszą możesz przeczytać pod tym linkiem.

Pojęcia, które zostaną omówione w tej części to: wydajność, produktywność, wskaźnik OEE i Spaghetti Chart.

Wydajność

Wydajność to współczynnik oceny pracy wyrażony w procentach w stosunku do założonego normatywu.

Przykład:

Na linii produkcyjnej pracowało 10 osób w czasie 1 zmiany. Powinni oni w tym czasie wykonać 1200 szt, wyprodukowano natomiast 1140 szt. Współczynnik wydajności wyniósł zatem 95%.

Produktywność

To współczynnik oceny pracy, liczony jako liczba danych wyprodukowanych jednostek przypadającą na daną jednostkę czasu. Najczęściej kalkulowaną jednostką jest liczba sztuk / godzinę pracy (rbh). Współczynnik powinien być obserwowany i monitorowany w czasie oraz w stosunku do określonego celu.

Przykład:

Na linii produkcyjnej pracowało 10 osób w czasie 1 zmiany. Łączny czas pracy poświęcony na produkcję wyniósł odpowiednio 8 godzin x 10 osób, co daje nam wartość 80 godz. W tym czasie wytworzono 1140 szt. Współczynnik produktywności wyniósł zatem 14,25 szt/rbh. Celem natomiast jest 15 szt/rbh.

* rbh – roboczogodzina

Wskaźnik OEE

OEE to miara wykorzystywana do określenia efektywności wykorzystania maszyn i urządzeń. OEE – skrót od Overall Equipment Effectiveness. Wskaźnik mierzy trzy zasadnicze aspekty pracy maszyny, są nimi, dostępność, wydajność oraz jakość.

Dostępność – określa ile czasu maszyna rzeczywiście pracowała po odjęciu planowanych i nieplanowanych przestojów.

• Planowanymi przestojami są przezbrojenia (trwające zgodnie z nominałem, standardowym czasem trwania), konserwacje, planowane przerwy w postoju maszyn oraz szkolenia.
• Nieplanowane przestoje są to przestoje związane z awariami, mikroprzestojami (jeżeli są one ewidencjonowane) oraz przestoje związane ze wszelkimi oczekiwaniami.

Przykład:

Załóżmy (w dużym uproszczeniu), że nasza maszyna powinna pracować 8 godzin w trakcie dnia. Jednakże w trakcie dnia zdarzyły się planowane i nieplanowane przestoje, które łącznie pochłonęły 2,5 godziny.

Nominalnie na pracę pozostało 5,5 godziny, w trakcie których nasza maszyna pracował. Współczynnik dostępności w tym przypadku wyniósł 68,75%.

Wydajność – często definiowana jako prędkość czy też efektywność danej pracy. Jest to nic innego jak odpowiedź na pytanie, czy dana maszyna w danym czasie pracowała efektywnie, wytwarzała zgodnie z założonymi normatywami.

Przykład:

Kontynuując dany przykład, załóżmy że w danym czasie maszyna powinna wyprodukować 990 szt., wynika to z określonego czasu cyklu produkcji, który wyniósł 20 sek/szt. Maszyna wyprodukowała 900 szt. Współczynnik Wydajności wyniósł więc 90,1%.

Pozostaje postawić pytanie, dlaczego wyprodukowano tylko 900 szt. Otóż na tą wielkość może mieć wpływ kilka istotnych czynników, jednym z nich będzie, celowo obniżona prędkość w celu osiągnięcia powtarzalnej, oczekiwanej jakości. Inną przyczyną mogą być dość częste mikroprzestoje, które nie są nigdzie odnotowywane. Jeszcze inną przyczyną może być niestabilna prędkość bądź rozruch maszyny.

Jakość – trzeci współczynnik brany pod uwagę podczas kalkulacji wskaźnika OEE. Odpowiada on na pytanie, w jakim stopniu sztuki, które zostały wyprodukowane były dobre.

Przykład:

Nasza maszyna wyprodukowała 900 sztuk, z czego 50 sztuk odrzucono jako wyroby wybrakowane. Współczynnik jakości zatem został skalkulowane jako 850 sztuk dobrych w stosunku do wszystkich sztuk wyprodukowanych.

Wskaźnik OEE będzie iloczynem 3 składowych.

W naszym przypadku wyniósł on: 58,5%

Co to oznacza?

Nasza maszyna pracowała efektywnie, wytwarzając dobre sztuki tylko przez 58,5% dostępnego czasu. Wynik jest dość niski, World Class Manufacturing definiuje cel dla wskaźnika OEE jako powyżej 85%, niemniej jednak należy pamiętać że zależy to od specyfiki danej branży i maszyny.

Programem koncentrującym się wokół poprawy wykorzystania maszyn i urządzeń jest program Total Productive Maintenance.

Spaghetti Chart

To narzędzie wizualizacji przepływu stosowane w koncepcji Lean Manufacturing do zobrazowania drogi jaką pokonuje wyrób na hali produkcyjnej. Rysowany jest poprzez rzeczywistą obserwację danego produktu i nanoszony na layoucie zakładu. Narzędzie pozwala w dość prosty sposób zauważyć marnotrawstwa związane ze zbędnymi transportami i zapasami na hali produkcyjnej. Może być stosowany do obserwacji ruchu materiałów, półproduktów, wyrobów gotowych, ale również ruchu pracowników.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat narzędzi i technik optymalizowania procesów? Sprawdź ofertę szkoleń LUQAM!