7 marnotrawstw w kontekście Lean Management

Specjaliści Toyoty pracując nad usprawnieniem pracy w swoim zakładzie, wyróżnili 7 marnotrawstw, które powodują stratę czasu i pieniędzy firmy, obciążając pracowników dodatkowymi obowiązkami i nie dając przy tym żadnej korzyści klientom. Zachowania te określili mianem „muda”, które można tłumaczyć jako marnotrawstwo. Poniżej przedstawimy każde z nich oraz podpowiemy, jak można zapobiegać ich powstawaniu.

1. Oczekiwanie

Pierwszym marnotrawstwem jest oczekiwanie. Osoby zarządzające przykładają szczególną uwagę do tego, żeby pracownik wyrabiał określoną normę i nie pozwalają mu na bezczynność. Jednak oczekiwanie pracowników nie musi świadczyć o ich lenistwie. Przeważnie oznacza bowiem problemy w firmie. Pracownicy marnotrawią swój czas, oczekując na: materiał (kiedy ten nie dotrze na czas), zadziałanie systemu komputerowego, dokumenty (np. z innego działu firmy), pracowników odpowiedzialnych za utrzymanie ruchu (techników czy informatyków), przezbrojenie maszyny lub półprodukty z wcześniejszego stanowiska. Oczekiwanie występuje więc, kiedy nie możemy wykonać określonego działania, ponieważ ograniczają nas niezależne od nas czynniki. W przedsiębiorstwach cechujących się dużą świadomością Lean Management, będą one stanowić temat do dyskusji i staną się problemem wymagającym rozwiązania.

2. Zbędny transport

Zbędny transport to między innymi przewożenie materiału ze stanowiska do znajdującego się w dużym oddaleniu magazynu, przenoszenie półproduktów pomiędzy dwoma stanowiskami pracy lub wydziałami oraz przenoszenie dokumentów dotyczących jednego projektu między różnymi pomieszczeniami. Tego rodzaju marnotrawstwo może być całkowicie wyeliminowane. W jaki sposób? Jeżeli ustawimy stanowiska pracy w odpowiednio przemyślany sposób. Powinniśmy też rozważyć połączenie poszczególnych działów funkcyjnych w jeden zespół.

3. Zbędny ruch

Jest to marnotrawstwo dotyczące pracownika, który podczas wykonywania codziennej pracy musi stale przemieszczać się z miejsca na miejsce. Powinniśmy unikać sytuacji, w których pracownik wykonujący zadanie musi chodzić po narzędzia, dokumenty lub się schylać. Rozwiązaniem tego problemu będzie ponowne przeanalizowanie procesu wytwarzania danego produktu. Wszystkie ewentualne problemy mogą być wtedy rozwiązywane w obrębie jednego wydziału.

4. Nadprocesowość

Nadprocesowość jest marnotrawstwem, z którego czasami trudno zdać sobie sprawę. Obserwując pilnie pracujących pracowników, warto spojrzeć na ich pracę analitycznie i zadać sobie pytanie: „Dlaczego wykonują oni określoną czynności i czy klient byłby skłonny nam za nią płacić?”. Wśród czynności, które możemy zaliczyć do nadprocesowości, są na przykład: nadmierna kontrola, pisanie nieprzydatnych raportów, tworzenie dodatkowych dokumentów (które kierujemy naraz do kilku działów), a także konieczność uzyskiwania podpisów potwierdzających wykonanie określonych zadań. W wyeliminowaniu działań niemających wpływu na jakość produktów i usług pomocne może być stworzenie tzw. mapy strumienia wartości.

5. Wady/ braki/ defekty

Te marnotrawstwa należą do tych najbardziej oczywistych. Źle wykonany produkt nie nadaje się do sprzedaży. Zgubione dokumenty będzie trzeba ponownie stworzyć. A uszkodzone elementy negatywnie wpłyną na opinie firmy. Kierownicy powinni skupiać się na szukaniu przyczyn, które pozwolą wyeliminować te błędy, a nie na karceniu za nie poszczególnych osób. Możliwe, że wystarczające okaże się wprowadzenie zmian do sposobu szkolenia pracowników lub ustalenie jednego standardu wykonywania danych czynności.

6. Zapasy

Zapasy często stają się dumą zakładu, świadczącą o jego możliwościach produkcyjnych. Bywają też sposobem na ukrycie słabych wyników finansowych firmy. Pracownicy Toyoty uznają je za kolejne marnotrawstwo. Ich zdaniem są to leżące na ziemi pieniądze, które należy sprzedać klientowi. A powierzchnie, na których były przechowywane zapasy przeznaczyć należy na rzecz zwiększenia produkcji. Redukcja produktów, które wyprodukowaliśmy na zapas (a które niekoniecznie będą w najbliższym czasie zamówione) pozwoli nam szybciej reagować na bieżące potrzeby klientów. Zapasami, które możemy uznać za marnotrawstwo, będą też wszelkiego rodzaju półprodukty, które zalegają między stanowiskami.

7. Nadprodukcja

Nadprodukcja jest marnotrawstwem, generującym pozostałe marnotrawstwa. Mamy z nią do czynienia na przykład wtedy, gdy jedno stanowisko wytwarza więcej półproduktów, niż kolejne stanowiska są w stanie wykorzystać. Przyczynami nadprodukcji będą: źle zbalansowane stanowiska (zbytnie obciążenie pracą, któregoś ze stanowisk przy zbyt dużym odciążeniu innego), brak sygnałów o realnych potrzebach na dalszych etapach procesu, różnice w wydajności maszyn lub ich długie przezbrojenia. Wprowadzając zmiany usprawniające te działania, zredukujemy nadprodukcję.

Zainteresowała Cię tematyka identyfikacji i eliminacji 7 marnotrawstw w przedsiębiorstwie? Weź udział w szkoleniu Luqam i poznaj praktyczne metody i narzędzia optymalizujące procesy.